BS.
NGUYỄN MINH TIẾN
(Trích lược từ Báo cáo Hội thảo
Phát triển Nghề nghiệp Tâm lý học PPDW 2017)
"Rời gia đình" (leaving home) không
đơn giản là một sự kiện mà là một tiến trình được tiếp tục theo một cách thức
khá bất định và mọi người sớm hay muộn đều phải đối diện với nó... Hiển nhiên
nó sẽ xảy ra ở mọi gia đình, tuy có thể rất rắc rối ở một số trường hợp. Đó
chính là cái "cổ chai" (một lối ra hẹp) mà qua đó từng người một phải
đi len qua nhưng cũng đủ để gây nên một cơn khủng hoảng đậm đà đối với toàn thể
gia đình...
"Rời khỏi gia đình" là đề tài liên
quan đến sự trưởng thành của những người trẻ tuổi từ gia đình gốc - Một đề tài
thiết thực liên quan đến cuộc sống và sự phát triển của mỗi cá nhân chúng ta,
cũng là chủ đề rất quan trọng khi làm công việc hỗ trợ cho các cá nhân cũng như
các gia đình.
Có nhiều yếu tố, tác nhân gây ra những ảnh hưởng
thuận lợi cũng như trở ngại cho tiến trình trưởng thành; từ đó có thể liên hệ đến
những tình huống lâm sàng có khó khăn trong những gia đình mà các chuyên viên
tham vấn và trị liệu tâm lý có thể gặp phải trong việc thực hành chuyên môn của
mình.
CHU
TRÌNH ĐỜI SỐNG GIA ĐÌNH (FAMILY LIFE CYCLE)
Mỗi cá nhân đều trải qua quá trình phát triển
và trưởng thành từ trẻ em sang người lớn. Chu trình phát triển cá nhân (theo
Erik Erikson) bao gồm 8 giai đoạn, với giai đoạn 5 (tuổi vị thành niên) là giai
đoạn giúp định hình bản sắc cá nhân, để sau đó bước sang tuổi thành niên với sự
trưởng thành kể cả về sinh học lẫn tâm lý – xã hội.
Mỗi cá nhân đều sinh ra và lớn lên từ gia
đình. Mỗi gia đình cũng có chu trình đời sống (vòng đời) của nó, với giai đoạn
4 (giai đoạn có con tuổi vị thành niên) và giai đoạn 5 giai đoạn có con trưởng
thành) là những giai đoạn quan trọng khi những đứa con lần lượt trải qua quá
trình “rời gia đình”.
Nhiều yếu tố hoàn cảnh dự phần vào việc tạo
thuận tiện hoặc gây trở ngại cho tiến trình này. Có yếu tố thuộc về sinh học;
có yếu tố thuộc về gia cảnh, điều kiện kinh tế, văn hóa, xã hội; ngoài ra còn
có những yếu tố liên quan đến phát triển tâm lý cá nhân cũng như những mối quan
hệ bên trong gia đình… tuy rằng, trong đa số trường hợp, sự trưởng thành và “rời
đi” từ gia đình gốc của một con người diễn ra tương đối thuận lợi.
Nhiều vấn đề tâm lý nẩy sinh và có thể gây ra
những xáo trộn cho cá nhân đang trưởng thành cũng như cho cả gia đình vào những
thời điểm quan trọng này.
Mỗi gia đình có một “đời sống” của riêng
mình, diễn ra theo một chu trình, hay còn gọi cách khác là “vòng đời” của gia
đình. Chúng tôi tạm chia chu trình ấy thành 7 giai đoạn như sau:
0 - Người trưởng thành độc thân (Single young
adult)
1 - Gia đình mới tạo lập, chưa có con (Family-of-Creation,
New Couple, No kids)
2 - Gia đình có con nhỏ (Family with young
children)
3 - Gia đình có con đến tuổi đi học (Family
with school-aged children)
4 - Gia đình có con vị thành niên (Family
with adolescents)
5 - Gia đình có con tuổi trưởng thành (Launching
children and moving on)
6 - Giai đoạn cuối đời, “chiếc tổ trống” (Later
life – The “empty nest”)
“Rời gia đình” là lộ trình biến chuyển từ đứa
trẻ đang lớn trở thành một người lớn còn trẻ; từ một thành viên của nhóm gia
đình sang một thành viên của các nhóm khác lớn hơn trong xã hội, ngoài gia
đình.
Có thể xem xét “rời gia đình” trên hai khía cạnh:
thể lý (physical) và tình cảm (emotional). Giai đoạn “người trẻ độc thân” là
giai đoạn của tình trạng “đâu đó ở giữa” (in-between) một bên là gia đình gốc
(family-of-origin) và bên kia là thế giới rộng lớn bên ngoài. Mỗi người có kiểu
rời gia đình của riêng mình, nhưng cách rời gia đình đều có liên quan đến những
chủ đề của gia đình gốc. Mỗi người đều đi vào thế giới của công việc và những mối
quan hệ bên ngoài gia đình với bản sắc của riêng mình.
CÁ
BIỆT HÓA BẢN NGÃ (DIFFERENTIATION OF SELF)
Murray Bowen (1913-1990) đưa ra khái niệm “cá
biệt hóa bản ngã”, nhấn mạnh đến sự trưởng thành của một con người về cả hai mặt:
trí năng (intellectual) và cảm xúc (emotional), qua đó một cá thể trở nên tự chủ
trong các quyết định quan trọng của đời sống cá nhân nhưng vẫn duy trì các quan
hệ cảm xúc gắn bó với gia đình gốc của mình. Nói cách khác, giữa người trẻ và
gia đình gốc hình thành mối quan hệ “tương quan phụ thuộc” giữa những người trưởng
thành, không “quá gắn dính” đồng thời cũng không có sự đoạn giao, cắt đứt quan
hệ cảm xúc với nhau.
Trong giai đoạn 4 của chu trình đời sống gia
đình, bên trong gia đình diễn ra những điều chỉnh quan trọng, trong đó đứa con
vị thành niên có thể “được phép” dành nhiều thời gian hơn cho những quan hệ ở
trường học và bạn bè. Đứa trẻ “đi đi, về về” khiến cho gia đình trở nên “mở”
hơn so với các giai đoạn trước.
Giai đoạn gia đình có con vị thành niên (và cả
những giai đoạn trước) giúp cho đứa con hình thành nên những tố chất quan trọng
như lòng tin, khả năng tự chủ, những kỹ năng học tập thành thạo, lòng tự tôn,
cùng những hy vọng, hoài bão… Một gia đình gốc, nói chung, cần tạo ra một một
môi trường có tính nâng đỡ, “vừa đủ tốt”; cha mẹ vừa có tính nâng đỡ, bảo bọc,
cho phép, định hướng, hướng dẫn, đồng thời cũng giúp con định hình những giới hạn
và những luật lệ. Thứ tự sinh và số con trong gia đình cũng có ảnh hưởng tùy
người con ấy là con trưởng, con thứ, con út hay con một.
Mức độ cá biệt hóa bản ngã của chính cha mẹ
có ảnh hưởng lớn trên khả năng cá biệt hóa ở các con. Khả năng gia đình gốc ứng
phó và xử lý các tình huống khó khăn, gây stress, sẽ là những “bài học” cho các
con thông qua quá trình dưỡng dục (parenting). Chất lượng đời sống hôn nhân của
cha mẹ cũng ảnh hưởng lên việc dưỡng dục con cái và cũng ảnh hưởng lên việc cha
mẹ chuẩn bị cho giai đoạn “tổ trống”.
TRỞ
NGẠI TRONG VIỆC “RỜI GIA ĐÌNH”
Theo Bowen (1978), sự cá biệt hóa của người
con chịu tác động bởi tiến trình phóng chiếu trong gia đình (family projection
process), sự hình thành những “quan hệ bộ ba” (triangles) và sự ứng phó của gia
đình với những sự kiện gây stress.
Tiến trình phóng chiếu trong gia đình thể hiện
sự phóng chiếu khả năng cá biệt hóa bản ngã của thế hệ cha mẹ thông qua dưỡng dục
con cái và nó có thể truyền lan xuyên qua các thế hệ. Sự tạo lập những “tam
giác” hay những “quan hệ bộ ba” là những kiểu ứng phó xảy ra giữa những thành
viên trong gia đình hạt nhân ở hiện tại.
Gia đình lành mạnh sẽ giúp con cái phát triển
khả năng cá biệt hóa bản ngã, hình thành những ý niệm về bản thân, những mối
quan hệ với người khác, những thái độ, kỳ vọng, trách nhiệm và những luật lệ.
Những sự kiện gây stress là khó tránh khỏi trong quá trình sống và phát triển của mọi gia đình. Những mô hình ứng phó theo kiểu đoạn giao (cutoff), xa cách, hoặc ngược lại quá gắn bó đều thể hiện sự kém trưởng thành (cá biệt hóa kém), từ đó có thể tiếp tục duy trì tình trạng stress và càng gia tăng thêm những khó khăn trong việc chia sẻ và giải quyết những vấn đề khác trong tương lai, ảnh hưởng lên những mối quan hệ mật thiết giữa các cá nhân và khả năng phát triển của những đứa con.
* Quan hệ quá gắn, quá kết dính (enmeshment; over-involvement): Những kiểu quan hệ này gây trở ngại cho sự phát triển cảm xúc và tính độc lập ở những cá nhân, làm gia tăng sự phụ thuộc vào nhau, khó trở nên trưởng thành và tự chủ. Ngoài ra, nó còn khiến gia đình ấy trở nên tách xa với môi trường sống xung quanh.
* Quan hệ đoạn giao, xa cách (cutoff; disengagement): Kiểu quan hệ này có thể xảy ra giữa cá nhân với gia đình hạt nhân, hoặc giữa các thế hệ với nhau. Chúng dễ tạo nên cảm nhận về sự trống rỗng, dễ tổn thương khi cá nhân rời mái ấm mà không được hỗ trợ đầy đủ.
* Các “quan hệ bộ ba” (triangles; triangulation): Là sự hình thành một “bộ ba” trong đó, có một đối tác ở xa, và một đối tác ở gần. Có sự nhập cuộc của một đối tác thứ ba (có thể là người hoặc không phải là người), ban đầu là ở xa nay trở nên gần, để làm giảm bớt căng thẳng giữa đương sự với đối tác thứ hai, ban đầu là người trong cuộc (ở gần) nay trở nên “ở xa”. Đây là kiểu quan hệ “xa xa/gần gần” (distance/closeness).
Xem lại bài:
MỘT TRƯỜNG HỢP LÂM SÀNG VỚI LÝ THUYẾT CỦA BOWEN: CÁ BIỆT HOÁ BẢN THÂN
Phần 1
Phần 2
NGƯỜI
TRẺ “Ở LẠI GIA ĐÌNH” VÀ “VỊ THÀNH NIÊN CHƯA HOÀN TẤT” (Delayed Home-Leaving
& Unfinished Adolescence)
Ngày càng có nhiều hiện tượng những người trẻ
vẫn “ở lại trong gia đình”, không chịu “rời gia đình”. Trong một số lớn trường
hợp lý do chính là điều kiện kinh tế khó khăn phải chia sẻ chung nơi cư trú.
Tuy nhiên, một số không nhỏ là có những lý do liên quan đến vấn đề khó khăn
trong sự trưởng thành và cá biệt hóa về mặt tâm lý.
Nhiều tác giả đã mô tả các dấu hiệu thể hiện
nơi những người trẻ này như sau: xáo trộn chu kỳ thức – ngủ, dành thời gian quá
mức cho trò chơi điện tử và media, thờ ơ, xao lãng với việc học tập và tìm kiếm
việc làm, có thể có những xung đột với cha mẹ, nhẹ thì là phản ứng bằng lời lẽ
thô lỗ, nặng thì có thể xung đột về thể chất với một hoặc hai cha mẹ. Trong khi
đó, cha mẹ thì ở trong trạng thái bất lực, lo lắng, giận dữ, đôi lúc chỉ muốn
“tống cổ đứa con ra khỏi nhà” nhưng lại không thể làm được điều này.
Trong một số trường hợp, những vị thành niên ấy
đã hình thành nơi mình những niềm tin lệch lạc về những cách thức ứng xử an
toàn hoặc không an toàn đối với môi trường gia đình, trong khi cố gắng giải quyết
những nhu cầu phát triển cá nhân. Một số trường hợp lại ghi nhận có những sang
chấn, bất công, xâm hại và tình trạng phụ mẫu hóa (parentification).
Nói theo nhãn quan “narrative”, đứa trẻ đã
xây dựng cho mình một “câu chuyện kể” về cuộc đời dựa trên những niềm tin phi
lý, lệch lạc về bản thân và gia đình.
Theo Sebastian Kraemer (1982), một số vấn đề
về sức khỏe tâm thần ở tuổi vị thành niên có thể xem là một sự đổ vỡ
(breakdown) về viễn cảnh trở thành người lớn, khi giai đoạn phải rời gia đình
đang đến gần. Hầu hết các gia đình lẫn người trẻ đều có sự ứng phó tốt với giai
đoạn chuyển tiếp này, tuy nhiên, vẫn có những khủng hoảng nổ ra trong một số
gia đình khi mà người trẻ cảm thấy “còn quá sớm” để có thể rời gia đình, hoặc
như khi phía cha mẹ chưa sẵn lòng chấp nhận giai đoạn ‘tổ trống” đang chờ đợi họ
ở phía trước.
Sự “đổ vỡ” không hẳn phải là những rối loạn
tâm thần trầm trọng, mà có thể biểu hiện qua những hành vi và mô hình quan hệ
khó khăn giữa người trẻ với người xung quanh. Một điều khá nghịch lý là những
người trẻ càng cảm thấy hạnh phúc và gắn bó với cha mẹ và gia đình thì việc rời
gia đình sẽ dễ dàng hơn so với những người trẻ có những lo lắng về gia đình hoặc
có những xung đột với cha mẹ và gia đình gốc của mình (Bowlby, 1979).
Những phản ứng có thể biểu thị cố gắng trở
nên độc lập nhưng bị thất bại; chẳng hạn như: bỏ nhà, bỏ học, từ chối ăn uống, lang
chạ tình dục, có thai ngoài ý muốn, sử sụng chất gây nghiện… Cũng có những phản
ứng thể hiện sự “từ chối trở nên độc lập”; ví dụ như: thất bại trong việc học,
sử dụng chất quá liều, suy sụp tâm thần… tất cả dường như nói lên ý muốn “chưa
sẵn sàng rời đi” của đứa con.
Hiển nhiên ở đây, chúng ta không khuyến
khích, cổ vũ cho những trường hợp người trẻ phải rời xa gia đình để vào đời sớm,
càng không khuyến khích tình trạng rời gia đình theo kiểu đoạn giao, xa cách
như đã nói ở trên. Những trường hợp này có thể càng đưa người trẻ đi xa hơn và
dễ sa vào nhiều nguy cơ hơn khi phải rời gia đình mà thiếu đi những hỗ trợ cần
thiết cho một cuộc sống thực sự độc lập.
Trong nhiều trường hợp, những chuyến rời gia
đình lại có thể kèm theo tình trạng kết hôn sớm hoặc cùng lúc có tình trạng
mang thai. Khi ấy, các giai đoạn 0, 1 và có thể cả giai đoạn 2 trong chu trình
đời sống gia đình sẽ xảy đến cùng một lúc. Điều này hàm nghĩa về những nguy cơ
cho cuộc sống của người trẻ ở các chặng đường tiếp theo.
Jay Haley (1973) đã từng mô tả tình trạng như
sau: cha mẹ lần lượt quan sát những đứa con lớn dần và tuần tự rời gia đình
(launching), rồi “thình lình”, xuất hiện một đứa con gặp phải những khó khăn
khi đến lứa tuổi ấy. Đứa con ấy có thể có một “ý nghĩa đặc biệt quan trọng” đối
với hôn nhân của họ.
Khi đứa con từ chối việc học, cha mẹ tiếp tục
thúc ép và đưa con trở lại trường học; khi đứa con bỏ nhà, cha mẹ sẽ gia tăng
quản lý và giữ con lại trong nhà; khi đứa con chán ăn, cha mẹ tiếp tục chăm mớm,
ép con ăn; khi đứa con tự sát, cha mẹ gia tăng sự giám sát, trông nom; khi đứa
con sử dụng media quá mức, cha mẹ phải ra sức thiết lập lại những giới hạn, luật
lệ… Trong một số tình trạng nghiêm trọng hơn khi đứa con bị nghiện chất, bị trầm
cảm hoặc bị loạn thần, đôi khi xuất hiện lại những mối quan hệ cộng sinh hoặc đồng
phụ thuộc giữa cha mẹ và đứa con. Qua những đáp ứng như thế, cha mẹ tiếp tục
“giữ” đứa con ở lại bên họ, đồng thời cũng đang giúp đứa con thực tập lại những
nhiệm vụ mà lẽ ra đứa con đã đến lúc phải tự đảm đương.
GỢI
Ý VỀ NHỮNG CAN THIỆP HỖ TRỢ
Nhiều lý thuyết và mô hình can thiệp đã được
vận dụng nhằm xây dựng những phương thức can thiệp hỗ trợ cho những gia đình
khó khăn trong giai đoạn đứa con rời mái ấm. Tuy nhiên, trong khuôn khổ bài
tham luận hội thảo lần này, chúng ta không thể bàn sâu các lý thuyết và các
cách tiếp cận hỗ trợ chuyên biệt, ngoài những gì chúng tôi có thể cùng các tham
dự viên chia sẻ những hiểu biết và kinh nghiệm trong thực hành lâm sàng.
Robert J. Lieb và W. David Auld (2015) đã giới
thiệu loại liệu pháp có tên gọi là “Constructivist Control Mastery Theory” như
một cách thức tiếp cận để hỗ trợ cho những “người trẻ chậm rời gia đình”, hay
còn gọi là “người vị thành niên chưa hoàn tất”. Cách thức này là sự phối hợp giữa
lý thuyết “Control Mastery Theory” (CMT) của Joseph Weiss và Narrative Therapy
(NT) của Michael White & David Epston.
CMT là lý thuyết bắt nguồn từ phân tâm học,
qua đó, J. Weiss nhận thấy rằng, không cần đến sự diễn giải của nhà phân tâm, nhiều
bệnh nhân có thể đạt đến khả năng nội thị (insight) về những trải nghiệm sang
chấn bị dồn nén, có thể ý thức được và làm chủ được những trải nghiệm như thế một
khi họ cảm thấy an toàn để bộc lộ chúng. “Control” (kiểm soát) chỉ về khả năng
nhận biết những nỗi sợ và tự điều chỉnh những phản ứng phòng vệ của bản thân;
“Mastery” (làm chủ) chỉ khả năng và những động lực giúp thân chủ nhận diện và
hóa giải những thách thức mà họ đang đương đầu. Do vậy, khi vận dụng CMT, nhà
trị liệu giúp thân chủ nhận ra những niềm tin có tính bệnh lý của mình và giúp
họ kiểm định chúng với thực tế cuộc sống của họ. Những người trẻ khó khăn khi rời
gia đình cũng đã tự xây dựng nên cho mình những niềm tin theo kiểu như thế.
Liệu pháp chuyện kể (NT – Narrative Therapy)
có sự tương đồng với CMT ở chỗ xây dựng những “câu chuyện kể” (một loại ẩn dụ)
giúp phản ánh và kiến tạo ý nghĩa cho thực tại đời sống của mỗi người
(constructivist). Mỗi bước cố gắng xây dựng câu chuyện kể là từng bước kiến tạo
lại những trải nghiệm trong quá khứ, giúp định dạng lại (reframing) và khám phá
những ý nghĩa mới.
Để làm việc đó, nhà trị liệu phải có tính
nhân văn, nhãn quan hệ thống và một lập trường “phi bệnh lý hóa”
(non-pathologizing stance). Trị liệu khi đó sẽ trở thành một tiến trình đối thoại
dựa trên câu chuyện kể, có tính khám phá, sáng tạo và kiến tạo (creative and
constructive).
Các tác giả đã xem CMT như một chiếc la bàn định
hướng và NT như những trợ cụ giúp đi theo sự định hướng ấy. Tiến trình làm việc
sẽ giúp đánh giá lại “sự trưởng thành về mặt quan hệ” (relational maturity), đánh
giá dựa trên sự quân bình giữa khả năng người trẻ trở nên tự chủ và vẫn duy trì
những sự gắn kết cảm xúc với cha mẹ và gia đình gốc; thống hợp các khái niệm “độc
lập” (independence) và “tương quan phụ thuộc” (interdependence) nhằm gia tăng
khả năng thương thảo với nhau giữa những người đồng ngang bằng về mặt vị thế
(co-equal positions).
Theo Sebastian Kraemer (1982), nhà trị liệu
dù đang làm việc để giúp cá nhân người trẻ hoặc đang làm việc với cả gia đình,
đều có lúc nhận thấy mình đứng về phía một ai đó trong gia đình. Việc đứng về
phía đứa con có thể khiến nhà trị liệu lầm tin rằng “phải thay đổi cha mẹ rồi mới
có thể giúp được cho đứa con”. Khi đó, nhà trị liệu dễ đổ lỗi cho cha mẹ và muốn
cứu giúp người vị thành niên thoát khỏi sự “gây hại” hoặc “thiếu quan tâm” của
cha mẹ. Ngược lại, việc đứng về phía cha mẹ cũng có thể xảy ra khi nhà trị liệu
thay vì đổ lỗi thì lại thấu cảm với cha mẹ khi thấy họ đang bước vào giai đoạn
“tổ trống”; đôi khi nhà trị liệu còn cảm thấy người con là kẻ “vô cảm”, “hư hỏng”…
Nhiều tác giả khác nhấn mạnh yêu cầu phải làm
việc cùng lúc với các thành viên trong gia đình, thiết lập sự liên minh với tất
cả các thành viên của gia đình ấy, tránh tình trạng đứng về phía đứa con chống
lại cha mẹ, hoặc đứng về phía cha mẹ phê bình, chỉ trích đứa con.
Selvini-Palazzoli (1980) nêu ra khái niệm về tính trung dung (neutrality),
Boszormenyi-Nagy nêu thái độ “thiên vị đa hướng” (multidirected partiality) là
nhằm hướng đến khả năng thiết lập kiểu liên minh ấy.
Trong những trường hợp nghiêm trọng hơn, cần
phải nhận ra những nỗi khổ, những bất công, ghi nhận những công trạng, nhận diện
những hành vi dựa trên tính chính đáng hủy hoại (destructive entitlement)…
Nhà trị liệu, theo cách của Kraemer, có thể
không cố gắng để thay đổi gia đình. Đơn giản ông chỉ quan sát cách thức trong
đó cha mẹ và đứa con đang mắc mứu với nhau, nhưng theo một cách nhìn khác.
Nhà trị liệu có thể nói với người con vị
thành niên rằng:
Cháu bị mắc
mứu một cách vô vọng khi cháu tin rằng mình phải cứu vớt cha mẹ thoát khỏi những
đổi thay đang đến với họ mà họ không thể tránh được. Cháu phải dâng hiến những
nỗ lực của mình cho việc này, chứ không cố gắng vì những tiến triển cho đời sống
của riêng cháu. Cháu đã được thuyết phục rằng cha mẹ cháu không thể sống mà
không có cháu…
Nhà trị liệu cũng có thể nói với cha mẹ rằng:
Con của các
vị tin rằng cháu cần phải thất bại để cháu không phải rời cha mẹ mà đi, hoặc
cháu không được đạt những thành quả khiến cháu vượt trội hơn cha mẹ. Các vị
càng nói rằng mình mong muốn con mình thành công thì cháu càng tin chắc rằng
các vị muốn điều ngược lại. Các vị đã không thể thuyết phục được con mình rằng
các vị không cần đến cháu, vì theo kinh nghiệm của cháu, các vị luôn luôn ở bên
cháu khiến cháu không thể tin rằng các vị có thể sống mà thiếu cháu…
Không cố gắng thay đổi điều gì, nhà trị liệu
có vẻ như đang áp dụng cách thức “kê đơn nghịch lý” (paradoxical prescription)
khi ông đang công nhận tính hợp lý của những khó khăn đang xảy ra. Viễn cảnh về
sự thay đổi (ở đây là sự rời gia đình của đứa con) dường như rất đáng sợ đối với
cả hai phía, cha mẹ và đứa con: cha mẹ thấy con không cần đến họ nữa, họ thấy dễ
chịu hơn khi vẫn còn tiếp tục quản lý đứa con; đứa con cũng không dễ chịu khi
thấy cha mẹ không cần sự có mặt của mình nữa và dễ chịu hơn khi ở lại gia đình.
Khi nhà trị liệu ngụ ý nói rằng không thể
trông mong có sự thay đổi nào, đó cũng là lúc gia đình nhận ra rằng “Ôi, thật là lố bịch! Chuyện không thể diễn
ra theo cách như thế được!”… Và cũng khi đó, sẽ có chuyện gì đó bắt đầu
thay đổi.
Có thể cha mẹ sẽ “đẩy nhẹ” đứa con ra xa mình
một chút… Có thể đứa con sẽ cố gắng tự làm một phần trách nhiệm nào đó… Hoặc sẽ
xuất hiện một ai khác từ bên trong hoặc bên ngoài gia đình đến giúp một tay…
Nhà trị liệu nói chung không sắp đặt bất cứ
điều gì cho sự thay đổi. Những gì thay đổi sau đó đều có thể diễn ra một cách tự
nhiên. Ai hoặc điều gì gây nên sự thay đổi trở nên không còn quan trọng nữa.
Nhà trị liệu để cho gia đình có sự tự do trong phát triển của họ, bằng cách chấp
nhận họ. Nhà trị liệu cũng cần đứng xa ra với những kết quả và từ bỏ đi ý muốn
phải cần làm điều gì đó để thay đổi gia đình.
Về mặt chức năng, sự “đổ vỡ” của đứa con được
hình dung như một “sứ mạng”, có tính liều lĩnh, rồ dại, bí mật thực hiện việc cứu
lấy cha mẹ của mình, ngay cả khi biết rằng nó sẽ thất bại. Tính nghịch lý nằm ở
chỗ đó là một sứ mạng mà muốn thành công thì phải thất bại!
Sự thật là, cha mẹ có thể làm được những gì họ
sẽ phải làm; đứa con cũng như thế, nó không thể lầm tin rằng mình “được cần” phải
ở lại gia đình. Những mối quan hệ tình cảm sẽ cần được xem xét lại, giữa cha mẹ
và đứa con, giữa cha mẹ với nhau, giữa đứa con với những người khác ngoài gia
đình… Cả hai thế hệ cần có sự can đảm này khi cuộc sống vẫn tiếp tục đi tới!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét