TRỊ LIỆU TRỰC TUYẾN - ƯU ĐIỂM VÀ NHƯỢC ĐIỂM

Trị liệu trực tuyến đã là một trong những giải pháp được lựa chọn và đưa vào áp dụng tại Hoa Kỳ trong khoảng một thập niên qua. Đã có những nghiên cứu về tính hiệu quả của phương thức này. Đây cũng là cách thực hiện trị liệu về sức khoẻ tâm thần ngày càng được lựa chọn hơn trong giai đoạn khủng hoảng COVID-19. Một số nghiên cứu cho thấy trị liệu trực tuyến cũng có thể mang lại hiệu quả như trị liệu gặp gỡ trực tiếp. Tuy nhiên, trị liệu trực tuyến không luôn luôn hiệu quả trong mọi trường hợp và về khung cảnh làm việc nó cũng không hoàn toàn tương đương như cách thức làm việc gặp gỡ trực tiếp kiểu truyền thống. Bên cạnh những ủng hộ, cũng có những ý kiến dè dặt và phê phán. Bài viết này sơ bộ cho chúng ta một số cơ sở để tham khảo về cách thức áp dụng trị liệu trực tuyến trong thực tế làm việc. (Lời người dịch)

“The Pros and Cons of Online Therapy”

Viết bởi KENDRA CHERRY – Tác giả, Nhà tư vấn giáo dục, Thuyết trình viên chuyên hỗ trợ sinh viên học tập về tâm lý học.

Duyệt chuyên môn y khoa bởi STEVEN GANS, MD.

Nguồn: VeryWellMind - Updated on September 20, 2020

Người dịch: BS NGUYỄN MINH TIẾN

Bạn có đang xem xét đến việc trị liệu tâm lý trực tuyến? Internet đã mở ra những con đường mới để trị liệu về lĩnh vực sức khỏe tâm thần, nhưng có một số ưu và nhược điểm mà bạn nên cân nhắc trước khi quyết định liệu cách trị liệu trực tuyến (e-therapy/online therapy), còn được gọi là liệu pháp từ xa (teletherapy), có phù hợp với bạn hay không.

Ưu điểm của Trị liệu Trực tuyến

Trước khi bạn (thân chủ) quyết định xem việc tùy chọn này có phù hợp với mình hay không, sẽ hữu ích nếu bạn tìm hiểu về một số ưu điểm lớn nhất của liệu pháp trực tuyến.

Lựa chọn tốt cho các vùng xa

Liệu pháp trực tuyến giúp cho những người ở nông thôn hoặc vùng sâu vùng xa có điều kiện tiếp cận những thông tin về sức khỏe tâm thần và cũng như nhận được điều trị. Những người sống trong những khu vực như vậy có thể khó tiếp cận với các hình thức điều trị sức khỏe tâm thần nào khác bởi vì có rất ít hoặc không có những đơn vị thực hành về sức khỏe tâm thần trong khu vực địa lý của họ.

Việc phải lái xe đường dài và mất nhiều thời gian trong lịch trình bận rộn để tìm kiếm liệu pháp có thể là gánh nặng đối với nhiều người cần sự giúp đỡ. Nếu bạn có thể truy cập mạng internet đáng tin cậy, thì liệu pháp trực tuyến cho phép bạn tiếp cận điều trị tương đối nhanh chóng và dễ dàng mà những dịch vụ đó có thể hiện đang không sẵn có ở chỗ của bạn.

Khả năng tiếp cận cho những người bị hạn chế về thể chất

Liệu pháp trực tuyến cung cấp khả năng tiếp cận cho những người khuyết tật hoặc người không thể ra khỏi nhà. Khả năng di chuyển có thể là một vấn đề lớn khi tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần. Chẳng hạn, một nhà trị liệu làm việc theo cách đến tận nhà riêng của thân chủ cũng không thể bố trí để đáp ứng cho tất cả các khách hàng tiềm năng của mình.

Những người không thể rời khỏi nhà vì nhiều lý do khác nhau, bệnh về thể chất hoặc bệnh lý tâm thần, đều có thể thấy trị liệu trực tuyến là một giải pháp thay thế hữu ích thay cho thiết kế trị liệu tâm lý truyền thống.

Sự thuận tiện và khả năng chi trả

Liệu pháp trực tuyến thường có giá khá cả phải chăng và tiện lợi khi chi trả. Vì bạn sẽ tham gia các buổi trị liệu trực tuyến trong sự thoải mái tại nhà riêng của mình, bạn có thể lên lịch cho các buổi trị liệu của mình vào những thời điểm thuận tiện nhất cho bạn.

Ngày nay, nhiều tiểu bang yêu cầu các nhà cung cấp bảo hiểm chi trả cho liệu pháp trực tuyến giống như các buổi trị liệu truyền thống. Liên hệ với công ty bảo hiểm của bạn để tìm hiểu thêm về cách thức điều trị bằng liệu pháp điện tử sẽ được chi trả trong chính sách của bạn. (Bài viết đang đề cập hiện trạng tại Hoa Kỳ. Cần lưu ý đến sự khác biệt trong bối cảnh Việt Nam – Chú thích của ND)

Nhà trị liệu chỉ làm việc trực tuyến có thể sẽ chi phí ít hơn, chẳng hạn như thuê văn phòng. Do vậy, những nhà trị liệu trực tuyến thường có thể đưa ra sự lựa chọn cách thức điều trị sao cho thân chủ có thể chi trả khi họ không được hưởng chế độ bảo hiểm y tế.

Việc trị liệu dễ tiếp cận hơn

Internet giúp cho việc điều trị sức khỏe tâm thần trở nên dễ tiếp cận hơn. Mọi người có thể cảm thấy thoải mái khi nói chuyện với bạn bè và gia đình về các vấn đề chăm sóc sức khỏe thể chất, nhưng có thể không cảm thấy như vậy khi thảo luận về các mối bận tâm về sức khỏe tâm thần mà những bận tâm ấy cũng quan trọng không kém. Việc tiếp cận trực tuyến giúp họ dễ dàng vượt qua sự kỳ thị đã từng gắn bó với các vấn đề sức khỏe tâm thần.

Trị liệu từ xa có thể là một công cụ quan trọng giúp mọi người tìm hiểu thêm về sức khỏe tâm lý. Ngay cả khi bạn cảm thấy sức khỏe tinh thần của mình rất tốt, liệu pháp trực tuyến có thể giúp bạn trở nên mạnh mẽ hơn về mặt tâm lý. Bạn có thể tìm hiểu thêm về các hành vi sức khỏe và các chiến lược ứng phó giúp bạn có được sức khỏe tâm lý tốt hơn.

*Bạn không nhất thiết phải có một tình trạng được chẩn đoán về mặt lâm sàng thì mới có thể hưởng lợi từ việc nói chuyện với một chuyên gia và liệu pháp trực tuyến có thể cung cấp một lộ trình dễ dàng để bắt đầu.

Nhược điểm của Trị liệu Trực tuyến

Mặc dù liệu pháp trực tuyến có thể rất hữu ích cho mọi người trong một số tình huống nhất định, nhưng không hẳn là không kèm theo một số rủi ro hoặc bất lợi so với các lựa chọn liệu pháp truyền thống.

Các công ty bảo hiểm có thể không bảo hiểm

Bảo hiểm cho liệu pháp trực tuyến có thể tuỳ thuộc vào tiểu bang nơi thân chủ đang sống và kiểu bảo hiểm mà họ có. Một số chính sách bảo hiểm không chi trả cho liệu pháp trực tuyến và một số chuyên gia sức khỏe tâm thần không chấp nhận bảo hiểm là khoản thanh toán. Việc tự trả tiền túi cho các dịch vụ trị liệu tâm lý có thể tăng lên nhanh chóng. (Bài viết đang đề cập hiện trạng tại Hoa Kỳ. Cần lưu ý đến sự khác biệt trong bối cảnh Việt Nam – Chú thích của ND)

Một số tiểu bang không cho phép các nhà cung cấp ngoài tiểu bang

Nhiều bang không cho phép các nhà tâm lý học ngoài bang cung cấp dịch vụ. Trong những trường hợp như vậy, nhà cung cấp dịch vụ phải cần được cấp phép ở cả bang của họ cũng như bang của thân chủ.

Trong một bài báo cho APA's Monitor on Psychology, Deborah Baker, một chuyên gia pháp lý của Hiệp hội Tâm lý Hoa Kỳ, giải thích rằng một số tiểu bang cho phép các nhà tâm lý học cung cấp các dịch vụ sức khỏe tâm thần ngoài tiểu bang trong một khoảng thời gian giới hạn. Điều này thường chỉ bao gồm 10 đến 30 ngày mỗi năm. (Bài viết đang đề cập hiện trạng tại Hoa Kỳ. Cần lưu ý đến sự khác biệt trong bối cảnh Việt Nam – Chú thích của ND)

Công nghệ bảo mật, quyền riêng tư và không đáng tin cậy

Bảo mật thông tin cá nhân của thân chủ là một mối quan tâm lớn trong liệu pháp tâm lý, nhưng việc trị liệu trực tuyến lại phủ thêm một lớp cho sự phức tạp vốn có. Tính bảo mật (confidentiality) cũng quan trọng trong trị liệu trực tuyến cũng như trong các hình thức cung ứng trị liệu theo truyền thống.

Khi được truyền trực tuyến, việc rò rỉ thông tin riêng tư cũng trở nên đáng quan ngại hơn. Các vấn đề về công nghệ cũng có thể gây khó khăn cho việc tiếp cận dịch vụ điều trị khi bạn thực sự cần đến chúng.

Thiếu phản ứng với các tình huống khủng hoảng

Vì các nhà trị liệu trực tuyến ở xa khách hàng nên họ khó có thể phản ứng nhanh chóng và hiệu quả khi có khủng hoảng xảy ra.

Nếu một thân chủ đang có ý định tự tử hoặc từng trải qua một bi kịch cá nhân, nhà trị liệu có thể khó hoặc thậm chí không thể hỗ trợ trực tiếp.

*Nếu bạn đang có ý định tự tử, hãy liên hệ với đường dây nóng can thiệp về tự tử (nếu có ở quốc gia của bạn) để được hỗ trợ và giúp đỡ từ một chuyên viên có kinh nghiệm. Nếu bạn hoặc người thân đang gặp nguy hiểm thì ngay lập tức hãy gọi các đường dây nóng.

Không thích hợp đối với các bệnh tâm thần nghiêm trọng

Liệu pháp trực tuyến có thể hữu ích cho khá nhiều tình huống, nhưng không tác dụng khi thân chủ là người cần đến hình thức trị liệu sâu sát, trực tiếp hoặc cần được can thiệp qua cách tiếp xúc gặp gỡ (in-person intervention).

Ví dụ: nếu bạn bị nghiện nặng hoặc có các triệu chứng nghiêm trọng hơn, phức tạp hơn về sức khỏe tâm thần, liệu pháp trực tuyến có thể không được khuyến nghị, trừ khi các liệu pháp hoặc phương pháp điều trị tại chỗ và dễ tiếp cận khác cũng có sẵn trong kế hoạch trị liệu của bạn. Phạm vi của liệu pháp trực tuyến có thể bị hạn chế, vì vậy nó thường không hiệu quả trong các tình huống phức tạp hơn.

Bỏ qua ngôn ngữ cơ thể

Trong nhiều trường hợp, các nhà trị liệu trực tuyến không thể nhìn thấy nét mặt, tín hiệu giọng nói hoặc ngôn ngữ cơ thể. Những tín hiệu này thường có thể nói lên một cách rõ ràng và cung cấp cho nhà trị liệu một bức tranh rõ ràng hơn về cảm xúc, suy nghĩ, tâm trạng và hành vi của bạn.

Một số phương pháp phân phối chẳng hạn như công nghệ thoại qua Internet (voice-over-internet) và trò chuyện qua video (video chats) có thể cung cấp một bức tranh rõ ràng hơn về tình hình, nhưng chúng thường thiếu sự thân mật và sự phức tạp tinh vi mà các tương tác trong thế giới thực thường có.

Một số người có thể cảm thấy thoải mái hơn khi trải qua liệu pháp trong môi trường kỹ thuật số, đặc biệt là những người trẻ tuổi, họ thường quen thuộc hơn với các phương pháp giao tiếp như vậy, nhưng những người khác – chẳng hạn như nhà trị liệu và thân chủ/bệnh nhân – lại chỉ có thể thực hiện việc trị liệu tốt hơn khi áp dụng sự tiếp xúc trực tiếp.

Mối quan tâm về đạo đức và pháp lý (Ethical and Legal Concerns)

Phương thức trị liệu trực tuyến loại bỏ được các hạn chế về địa lý, khiến việc thực thi các quy tắc đạo đức và luật pháp trở nên khó khăn. Nhà trị liệu có thể điều trị cho khách hàng từ mọi nơi trên thế giới và (xét riêng tại Hoa Kỳ - ND) cả cho những thân ở các bang có các yêu cầu cấp phép và hướng dẫn điều trị khác nhau. Điều quan trọng là phải hiểu trình độ và kinh nghiệm của nhà trị liệu của bạn trước khi bạn bắt đầu quá trình trị liệu.

 

*Nhiều chi tiết trong bài viết đề cập đến hiện trạng thực hành và cung ứng dịch vụ sức khoẻ tâm thần tại Hoa Kỳ. Bạn đọc cần lưu ý đến sự khác biệt trong bối cảnh Việt Nam

– Chú thích của ND